Xyooj Diav Nqeeb Tsev Neeg
1.1. Keeb Kwm Ntawm Peb Xyooj Diav Nqeeb
Xyooj diav nqeeb thaum nyob suav teb muaj 3 Kwv Tij Thiab 1 Tug Muam, 3 Kwv Tij no muaj npe xws li: 1). Yawg Vab xyooj (Yawg Liaj Vab) yog tus tij, 2). Yawg Zam Vwv yog tus nrab, 3).Yawg Lag Mim yog tus kwv.
Thaum nyob suav teb tau muaj teeb meem ntau tsav ntau yam tshwm sim tuaj yog li lawv thiaj li tau tsiv teb tsaws chaw. Yawg Vab yog ib tug neeg rog rog es los tsis tau ces nws thiaj nyob suav teb lawm, nws cov xeeb ntxwv paub dab tsis tag ces thaum lawv ua nyuj dab ces lawv tsis coj nyab los ua luag ces lawv cov nyab nrog lawv cov tub nyob tsis ntev ces tuag lawm, ces tshuav tib co yawg ntsuag xwb yog li lawv thiaj mus saib ces yog tim qhov ntawm no ces lawv thiaj mus coj dua dab tshiab lawm, tam sim no mas tseem nrhiav tsis tau laib pab kwv tij no. Hos yawg Lag Mim ces lawv qab los tiam sis los caum tsis tau yawg Zam Vwv ce tsis paub tias tam sim no xyov los nyob rau qhov twg lawm. Yawg Zam Vwv thiaj coj tus phauj los lawm. Yawg Zam Vwv coj tus muam los ces tsis pom yawg Lag Mim los caum tau, yog li yawg Zam Vwv nkawv thiaj li los rau nplog teb lawm.
Tam sim no yawg Vab cov xeeb zeej xeeb ntxwv mus nyob ib leeg ib lub teb chaws lawm xws li: nyob teb chaws nplog (Laos) yog nyob lub zos ®É¾ªÉ¾ÀÎõº, zos êȾêȼ¤ À¢©¦¾´Á¨¡ κ¤À¯ñ© À´õº¤Á¯¡, nyob lub zos thab huas lom («Õ¹ñ¸À͉¾), zos moos tas (À´õº¤ªñ) À´õº¤£ø Á¢¸¤§¼¤¢¸¾¤ muaj ib cos los nyob rau zos £º¸ñ© À´õº¤ìɺ¤§¾ Á¢¸¤¸¼¤¥ñ dhau no muaj ib co mus nyob teb chaws America lawm.
Yawg Tsav Ntxhw hais rau kuv tias: “thaud yawg Txooj Vws hais tias peb nyob kom peb kav tsij mus nrhiav yawg Lag Mim cov xeeb zeej xeeb ntxwv los ua kwv ua tij es thiaj li muaj kwv tij ntau no”. Xyooj diav nqeeb tsev neeg dhau los lawm 9 txheej neeg lawm nyob los tsuas teb xyoo 2009.
Xyooj diav nqeeb li kev cai dab qhuas uas ib txwm ua los luag hais tias “Poj ua Cia Yawm ua Tseg” yog muaj raws li nram no:
# Tus nyuj dab: yog 13 txig thiab 3 ntsau, yog Yawg tuaj yuav Nyuj ces yawg coj Nyab tuaj hos yog Pog tuaj yuav Nyuj ces pog coj Tub tuaj, peb txooj hmoob no yog tug nyuj tug dab xwb.
# Tus npua cawv: yog 5 txig ua rau ntawm tus ncej tas.
# Tus qaib cawv: yog 3 txig ua rau ntawm tus ncej tas.
# Tus dab roog: yog 5 txig ua rau hauv txaj thaum tsaus ntuj.
# Thaum tag sim neej lawm peb coj los pw xyab rau ntawm tus ncej tas, peb yog nees txais txhais tau tias nqa tus nees los qhov rooj tag los ces rov qab mus qhov rooj tag, yog hmob ntxa av (tsis txhim pob zeb), yog hmoob tawm nras, peb nqa tsais mus rau noj tom ntxa kom puv peb tag kis, txog thaum puv ib tsug 13 hnub mas peb tsis xi, yog npaj tau thaum twg ces cia li tso plig lawm xwb.
# Thaum tso plig peb tsis muaj lub ncuav nyob hauv lub kauj vab.
# Thaum tso plig muab tus dev los ntuas vij sub vij sw ntuas hauv tsev tawm mus uas yog ncig qhov cub 3 lwm mus 2 lwm los lawv tus txiv qeej qab tom qab ntawv ces coj mus tua rau tom lub rooj vag thiab muab khuam zov rau tov.
1.2. Yog vim li cas ho hu peb cov hmoob no hu ua “Xyooj Diav Nqeeb”?
Nyob rau qhov no mas kuj tsis muaj tus hais tseeb tias yog vim li cas? Tab sis xav tias nyaj yuav yog li nram no:
Vim yog cov laus thauv lawv nyiam tsiv teb tsaws tshaw khiav ib qho rau ib qho thiaj ua rau lawv tej cuab yeej teem txoos ploj tag ib txhia ua rau lawv tej luaj kaub tais diav tsis txhua ua noj, yog li txog thaum noj peb caug ces lawv cov diav tsis txaus laig dab (daiv tsis txhua cov dab) vim cov dab coob tshaj cov diav lawm yog li lawv thiaj mus rho cov kav nqeeb coj los laig dab. Yog li ib txheej thiaj ua dhau ib txheej ib tis ua dhau ib tis ces sawv daws thiaj ua los txog rau niaj hnub tam sim no.
Vim yog peb txooj hmoob xyooj no muab kav nqeeb coj los ua diav laig dab rau thaum noj peb caug hnub xiab ib yog li thiaj muab peb txooj hmoob no hu ua “Xyooj Diav Nqeeb”.
Xyooj Diav Nqeeb tsev neeg dhau los lawm 9 txheej neeg lawm (nyob los tsuas teb xyoo 2009). Qhov no mus yog xyooj diav nqeeb tsev neeg ib phaj dhau ib phaj zuj zus mus txij kiag phaj thib 1 mus txog phaj thib 9.
Phaj thib 1:
yog muaj
1. Yawg Vab Xyooj (Liaj Vab) [1]
2. Yawg Zam Vwv
3. Yawg Lag Mim Xyooj[2]
4. phauj ntxawm
Phaj Thib 2:
Yawg Zam Vwv yug
1. Yawg Txooj Sawm (Txooj Sawm Nob)
2. Yawg Nyiaj Phiab
3. Yawg Nchaiv Siab
Phaj Thib 3:
Yawg Txooj Sawm yug[3]:
1. Yawg Neej Yias
Yawg Nyiaj Phiab yug:
1. Yawg Ntxoov Toog
2. Yawg Nom Yeeb
Yawg Nchaiv Siab yug:
1. Yawg Tooj Yaj
2. Soob Nus Xyooj
3. Nkaj Tsab Xyooj
Phaj Thib 4:
Yawg Neej Yias Yug:
1. Nkaj Pov 2. Txawj Txoov
4. Paj kos 5. Vam Choj
Yawg Ntxoov Toog yug:
1. Nyiaj Huas
Yawg Nom Yeeb yug:
1. Txiaj Teev 2. Soob Tswb
3. Ntxoov Yaj (txhiaj pov)
4. Txooj Vws 5. Tooj Ntxawg
6. phauj maiv
Yawg Tooj Yaj yug:
1. txooj Neeb 2. Npliaj Yaj
3. Xaiv Ntaj (txiaj nruas)
4. Ntsuab Toog 5. Vaj
Yawg Soob Nus yug:
1. Nom pov
2. Txiaj Nchai (nchai)
3. Phauj Ntxhais
4. Phauj Nchaiv Pov
Yawg Nkaj Tswb yug:
1. Nyiaj Huas (Paj Txos)
2. Phauj Maiv
Phaj Thib 5:
Yawg Nkaj Pov yug:
1. Txooj Neeb
2. Nyiaj teev
Yawg Txawj Txoov yug:
1. Nyiaj Pov (xov teeb)
2. Txiaj Looj 3. Ntaj
Yawg Paj Kos yug:
1. Vam Khwb 2. Nyiaj Xwm[4]
Yawg Vam Choj yug:
1. Tsav Ntshw (Ntxoov Pov, Tooj Cib)
2. Nom Vaj 3. Tswv Vaj
Yawg Txiaj Teev yug:
1. Nom Yis
Yawg nyiaj Huas Yug:
1. Vam Neeb (nkaj tsab)
2. Nom Kim
3. Nkaj Choj (Soob Tsheej)
Soob Tswb yug:
1. Zam Thoj (Vam Hawj)
2. Phauj Vaj Mim
3. Ntsuab Txos (Tooj Choj)
Yawg Ntxoov Yaj (Txhiaj Pov) yug:
1. Npliaj Tsab 2. Phauj...
Yawg Txooj Vws yug:
Yawg Tooj Ntxawg yug:
1. Ntsuab Pov 2. Ntxoov nruas
3. Phauj Maiv 4. Npis
5. Tswj Fwm 6. Nchaiv Txiab
Yawg Txooj Neeb yug:
1. Tooj Choj 2. Choj
3. Vam Nruas 4. Phauj Phiab
5. Txawj Zeb 6. Tub
Yawg Txiaj Nruas (Xaiv Ntaj) yug:
1. Lis Tuam 2. Phauj Mos
3. Tooj Nchai 4. Phauj Nplias
Yawg Ntsuab Toog yug:
1 Paj Kuam 2. Nom Yeej
3. Phauj Maiv lis 4. Phauj Huab
5. Vam Zeb 6. Phauj See
7. Suav
Yawg Nom Pov yug:
1. Siv Yis 2. Phauj Txiab
3. kab Yeeb 4. Maiv Yeeb
5. Suan 6. Linda
7. Ntxawm
Yawg Txiaj Nchai yug:
1. Kub 2. Kawm 3. see
4. Daneil. T. 5. Sue
Phaj Thib 6:
Yawg Nyiaj Teev yug:
1. Yaj pov[6]
Yawg Nyiaj Pov (Xov Teeb) yug:
1. Tsab Mim 2. Zam Kos
3. Vam Neeb 4. Nom Yeeb
5. Ntxawm
Yawg Txiaj Looj[7] yug
1. Txos 2. Phauj Huas
Yawg Vam Khwb yug:
1. Xaiv Suav 2. Nchaiv Leej
3. Phauj Nyiaj Looj Vwj
Yawg Nyiaj Xwm yug:
1. Zam Nplooj 2. Kub 3. Vws
Yawg Tsav Ntxhw[8] yug:
1. Huas Lis 2. Ntxoov Lis
3. Sua
Yawg Nom Vaj yug:
1. Tsav Txhiaj 2. Faiv Ntaj
3. Tooj Yias 4. Pag 5. Lug
6. Yeeb 7. Ntxawg 8. Npis
9. Tooj
Yawg Tsawv Vaj yug:
1. Tub 2. Txos 3.Zaub
Yawg Nom Yis yug:
1. Ntxhi 2. Maiv 3. Txooj Vam
Yawg Vaj Neeb (Nkaj Tsab) yug:
1. Nchaiv Kos 2. Txoov Neeb
3. Mos
Yawg Nom Kim yug:
1. Neej Tswb 2. Vam Tooj
3. Phauj Faiv Ntaj
4. Phauj Nom Hawj
5. Npliaj Neeb
6. Phauj Nyiaj Vws
7. Nyiaj Npis
8. Siab 9. Vaj Neeb
Yawg Nkaj Choj yug:
1. Phauj Ntsuab Vaj
2. Paj Tsab
3. Phauj Vam Lis
4. Xaiv Phiab
5. Phauj Vam Thoj
6. Vam Xeeb 7. Txhim
Yawg Ntsuab Txos yug:
1. Ntsuab Pov (Xaiv Pov)
Yawg Vam Hawj yug:
1. Nus
Yawg Npliaj Tsab yug:
1. Mim 2. Zuag
3. Paj Huas 4. Nom Suav
5. Pov 6. Mab
7. Lab 8. Yeej
Yawg Zam Nplooj yug:
1. Nkaj Mas 2. Vaj Xeeb
3. Iab 4. Vam Muaj
5. Mim 6. Ntxoov Nruas
7. Neej Zoo 8. Paib
9. Xaiv Vaj
Yawg Paj Hwm yug:
1. Vongsa (Tuam) 2. Hlau
3. Suav 4. Thaiv 5. Mos
6. Dawb 7. Diav 8. Ntxhiav
9. Ia 10. Ntxawg
Yawg Ntsuab Pov yug:
1. Zeb 2. Zaws 3. Pheej
4. Ntxhi 5. Mim
6. Ntxawm 7. Nplias
Yawg Ntxoov Nruas yug:
1. Maiv 2. Nus 3. Tsab
4. Huab 5. Cua 6. Jerry
Yawg Tswj Fwm yug:
1. Zeb 2. Kab Npauj
3. Maiv Vaj 4. Phooj
Yawg Nchaiv Txiab yug:
1. Jack son 2. Yooj Yim
3. Lonely 4. See
Yawg Tooj Choj yug:
1. Tswb 2. Txooj Cawv
3. Xyooj Mim 4. Lig
5. Npeev (ees) 6. Awm
7. Khu 8. Mos
Yawg Vam Nruas yug:
1. Ywj Pheej 2. Yim Leej
3. Tsim Meej 4. Thaj Yeeb
Yawg Lis Tuam yug:
1. Thoj 2. Cawv
3. Tsab 4. Nyuam
5. Npis
Yawg Tooj Nchai yug:
1. Zeb 2. Hli
Yawg Txawj Zeb yug:
1. Nom Yeeb
Yawg Paj Kuam yug:
1. Yeeb 2. Teeb 3. Ntaub
Yawg Nom Yeej yug:
1. Txos 2. Kiab 3. Huab
4. Xia 5. Muas 6. Kub
7. Ntxawm 8. Kab Ziag
9. Pov
Yawg Vam zeb yug:
1. Yaj Pov 2. Maiv Tooj
3. Maiv Xis
Yawg Nyiaj Yeeb[1] yug:
1. Nom Pov
Yawg Tshuas Tooj[1] yug:
1. Neej Thoob 2. Nyiaj Nus
3. Phauj Phiab Vaj
4. Phauj Txhiaj Foom Yaj
5. Phauj Soob Nploog Lauj
6. Phauj Ntsuab Huas Vaj
7. Muas Tsab
8. Phauj Nav Vaj
Yawg Ntxoov Huas[1] yug:
1. Phauj Tshuas Ntaj Tsab
2. Phauj Vam xeeb Vaj
3. Phauj Vaj Pov Lauj
4. Phauj Yeeb Tsab
5. Txhiaj Zeb 6. Nyiaj Neeb
7. Faiv txiab
Phaj Thib 7:
Zam Kos[9] yug:
1. Rhia 2. Ntxheb 3.Nplias
4. Kiab 5. Mos
Vam Neeb yug:
1. Nyiaj 2. Mim 3. Sua
4. Npaub 5. Ntxawm 6. Hwm
7. Laum Liab
Nom Yeeb yug:
1. Vaj 2. Npis 3. Foom
4. Txhim 5. Ntsuab 6.Npiam
Xaiv Suav yug:
1. Nom Thoj 2. Phawv
3. Ntxheb 4. Cib 5. Yeeb
6. Xyo 7. Paj Nyiag
8. Npib 9. Npauj
Nchaiv Leej yug:
1. Rhia 2. Yis 3. Awg
4. Cua 5. Mab 6. .........
Ntxoov Lis yug:
1. Hlau 2. ............
Tsav Txhiaj yug:
1. Npauj 2. Khej (Leej)
3. Voos 4. Lis 5. Kub
6. Miav Tsab
Faiv Ntaj yug:
1. Paj Zoo 2. Xob 3. Yias
Tooj Yias yug:
1. Zeb 2. Ntxhi 3. Ntaj
4. Ntxhais
Tub yug:
1. Maiv Lauj 2. Tsim Nuj
3. Iab Oo
Txooj Vam yug:
1. Vam Meej 2. Tooj Zeb
3. Soob Nus
Nchaiv Kos yug:
1. Ntxoov Mas 2. Txhiaj xeeb
3. Nyiaj Phiab 4. Tsas
Ntxoov Neeb yug:
1. Vaj
Neej Tswb yug:
1. Neeb 2. Nyiaj Txos
Npliaj Neeb yug:
1. Ntaj 2. Ais 3. Kub
Vam Tooj yug:
1. Maiv Yaj 2. Txooj Neeb
3. Aiv 4. Xeeb 5. Yaj pov
Nyiaj Npis yug:
1. Jim pov Muas 2. ....................
Xaiv Phiab yug:
1. Lauj 2. Nplias 3.Megan
4. Mong 5. Dao 6. Sua
7. Kab Npauj
Vam Xeeb yug:
1. Xeem Xais 2. Nkauj Lig
3. Lada 4. Tsim Nuj
5. Yuj Siab
Nchaiv Siab yug:
1. .................2. ................3. ............
Paj Tsab Yug:
1. Neeb 2. Maiv Vaj
3. Vaj Xob 4. Yias
Paj Huas yug
1. Mais 2. Maiv Paj Xws
3. Huaj 4. Ntxhuam 5. Vwj
Nom Suav yog:
1. Zeb 2. Hnub
Nkaj Mas yug:
1. Choj 2. Maim 3. Yeej
4. Cai 5. Ntxawm 6. Vab
7. Lws 8.Nplias 9. Maiv Txiab
Vaj Xeeb yug
1. Yaj 2. Ntxhw 3. Huab
Vam Muaj (Npaws) yug:
1. Riam 2. Tooj 3.Ntsuab
4. Xyooj Kub 5. Hnub 6. Hli
7. Zoo Txuj
Ntxoov Nruas yug:
1. Looj 2. Xis 3. Phuab
4. Tsu 5. Koob Pheej
6. Zoov
Neej Zoo yug:
1. Npaub 2. Tsas 3. Yaj Daos
4. Maiv 5. Ntxawg
6. Paj Kub 7. Ntxhoo
Xaiv Vaj yug:
1. Sua 2. Mab
Txooj Cawv yug:
1. Paj Nyiag 2. Paj Ntaub
3. ................. 4...............................
Thoj yug:
1. ............ 2. ............3. .............
Tsab yug:
1. ............ 2............3. .........
Txos yug:
1. .............2. .............3. ..............
Nom Pov Yug:
1. Npib 2. Xim 3. Xais
4. kham 5. Npis 6. Maiv Tsab
Neej Thoob yug:
1. liab 2. Txiab
Nyiaj Neeb yug:
1. Koo 2. Paj Kub 3. Vieng
4. Phiab 3. Ntxawm
Faiv Txiab yug:
1. Tsim nuj 2. ...................
Neej Zeb yug:
1. ................2. ...............3. .............
Nyiaj Nus yug
1. ...............2. ................3. .............
Phaj Thib 8:
Nom Thoj yug:
1. Kij 2. .............3. ..............
Vam Meej yug:
1. ..................2 ..................3. .........
Tooj Zeb yug:
1. Tsu 2. Npauj 3. Thoob
Soob nus[10] yug:
1. Hawj 2. Cua 3. Sua
4. Nyiaj 5. Tub Npis
Ntxoov Mas yug:
1. Nom Tub 2. Txhiaj cawv
Txhiaj xeeb yug:
1. Paj 2. Yi 3. Huas
4. Nruas 5. xeeb
Nyiaj Phiab yug:
1. Npis 2. Maiv 3. Voos
4. .................5..................6.............
Tsas yug:
1. .................2 ..................3 ...........
Nyiaj Txos[11] yug:
1. .................2. ..................3. .........
Txooj Neeb[12] yug:
1. ..................2 ....................3. .......
Xeeb[13] yug:
1. ...................2. ...................3. ......
Yeej yug:
1. Paj Ntsais 2. ....................
Phaj Thib 9:
Nom Tub yug:
1. Maiv Lauj (Nkauj Hli)
2. Kab Lia 3. Iab
Txhiaj Cawv yug:
1. Maiv Hlau 2. ...................

[1] Thaum Yawg Nom Kim nyob tim zos thab huas lom («Õ¹ö¸À͉¾) À´õº¤£ø Á¢¸¤-§¼¤-¢¸¾¤ thaum ntawv Pog Soob Nus los raws neej tsa nyob tid. Pog Soob Nus cov mim nyuam (Yawg Nyiaj Yeeb, Yawg Tshuas tooj, Yawg Ntxoov Huas) lawv muaj mob ces Pog Soob Nus thiaj mus thov kom yawg Nom Kim pab kho lawv, ces yawg Nom Kim thiaj li mus ua neeb huas lawv. Tom qab lawv zoo ces yawg Nom Kim thiaj li qhia peb kev cai dab qhuas rau lawv.
Thaum ub mas lawv yog pab hmoob xyooj 7 txim, xov vaj lig.
Pog Nom Kim hais rau kuv tias “yawg Nyiaj Yeeb lawv yawg koob hu ua yawg Txiaj Kim yawg muaj ib tug kwv hu ua yawg Liaj Pov. Muab hais los ces yawg Txiaj Kim nrog yawg Nom Yeeb, yawg Neej Yias, yawg Tooj Yaj, yawg Nkaj Tswb lawv ib phaj, ces yawg Nyiaj Yeeb , yawg Tshuas Tooj, yawg Ntxoov Huas lawv nrog nrog yawg Vam Khwb, yawg Nom Kim” lawv ib phaj.

Thaum nyob rau Suav Teb yawg Vab thiab yawg Lag Mim nkawv muaj ib tug muam, tus muam ntawv txawj ntiv kua siv taum heev yog ntiv raug leej twg lawm ces kawg tuag xwb yog li thiaj muaj neeg ntxub thiab tsis nyiam lawv cov nus muag li. Thaum pom zoo li no yawg Vab thiaj sab laj rau yawg Lag Mim kom nkawv khiav teb chaws, tab sis thaum ntawv yawg Lag Mim ho tsis tau npaj dab tsi li ces yag Vab thiaj coj Tus Muam los ua ntej lawm. Nkawv los ces tsis pom yawg Lag Mim los caum tau nkawv li ces yawg Vab thiaj ua ib siab coj tus muam los rau Los Tsuas teb lawm thiab tsis paub tias xyov yawg Lag Mim los rau rooj teb twg lawm.
Yawg Vab nkawv los rau Dej Liab Dej Ntsuab, los rau Tsua Txaij Tsua Nraug los rau Com Yeeb Poos Xas ces mam los rau Phwv Xam (²ø¦ñ) ces los nyob rau Roob Quav Nyuj (À¢©¦¾´Á¨¡Îº¤À¯ñ© ¯ñ©¥÷®ñ). Thaum no yawg Nom Yeeb, yawg Neej Yias, yawg Ntxoov Toog lawv mus ua yeeb rau pem Phwv Xam thiab nqis los ua nplej rau nram Roob Quav Nyuj no. lawv hnov hais tias nyob tim Phu Xawm Xoos Hab (À´õº¤Ïº¡ §¾¨Á©ì¾¸¹¸¼©¾´ (?)) zoo yeeb heev ces lawv thiaj mus nyob rau tid lawm. Thaum no yawg Nyiaj Huas yog tus ua tij thiab ua tus coj tag nrho ntawm cov kwv tij. Yawg Nyiaj Huas ua tau ib lub tsev loj loj rau tag nrho lawv cov kwv tij nyob (yawg Soob Tswb, yawg Ntxoov Yaj, yawg Txooj Vws, yawg Tooj Ntxawg). Tom qab yawg Nyiaj Huas tuag lawm ces cov kwv tij cia li tawg tag cov mus qhov twg los muaj, thaum no yawg Tooj Ntxawg tau mus yuav poj niam (poj niam Hmoob Yaj nyob tom zos Naj Phawj ꉤ§Éº À´õº¤´º¡ Á¢¸¤§¼¤¢¸¾¤) ces mus nrog neej tsa nyob lawm.
Xyoo 1962 ces yawg Txooj Vws thiaj rov qab mus tos yawg Tooj Ntxawg los nrog yawg Txooj Vws, yawg Soob Nus, yawg Nkaj Tswb, yawg Tooj Yaj lawv nyob Huam Khuab, thaum no lawv tsis tau mov noj ces lawv thiaj li mus ua teb rau tom Hav Naj Xav, Zos Kiam Maib. Tom qab lawv tej qoob tej loo siav tag ces lawv thiaj li los nyob rau lub zos no.
Teb chaws ua tso ua rog ces lawv thiaj los nyob rau Zos Tob yawg Soob Tswb, yawg Tooj Yaj, yawg Soob Nus lawv los nyob rau zos Thab Huas Lom.
Vim lub teb lub chaw tsis tiaj tus ces Cov Kwv Tij thiaj li tawg tag, thaum no peb cov kwv tij ib co mus nrog America tog hos ib co ces nrog Nyab Laj Tog. Cov mus nrog America tog yog muaj yawg Tooj Ntxawg, yawg Ntxoov Nruas, yawg Neej Tswb, yawg Txooj Neeb... hos cov nrog Nyab Laj tog ces Muaj yawg Txooj Vws, yawg Zam Nplooj, yawg Vam Khwb, yawg Nyiaj Teev, yawg Nom Vaj, yawg Tsav Ntxhw...
Thaum no xav tws caum tua cov neeg ua hauj lwm rau Nyab Laj tog nyhav heev, lawv twb puav tua yawg Zam Nplooj ib zaug hauv yawg Vam Choj tsev tab sis ho tua tsis tau yawg Zam Nplooj, thaum yawg Zam Nplooj tawm Plaws ntawm lub qhov rooj khiav lawm thooj txhij thaum ntawv cov Xav Tus tua phom los rau hauv tsev ua rau raug yawg Vam Choj 3 teg hos pog Vam Choj 2 teg. Lawv tua tag ces lawv cia li mus lawv lawm tsi hais ib los li cas li.
Thaum muaj teeb mem zoo li no tuaj lawm ces yawg Txooj Vws, yawg Zam Nplooj thiaj mus sab laj rau yawg Tooj Ntxawg lawv txog thaum kawg lawv thiaj pom zoo tias: “cia nyias mus nyias yog thaum twg lub teb lub chaw rov qab zoo rov qab tiaj tus ces mam rov qab los sib nug sib khiav ua kwv ua tij dua ” ces lawv sib tuav tes sib ncaim zaum no, cov ua hauj lwm rau Xav Tus tog ces nqis los rau Looj Ceeb ces lawv dhau mus rau sab USA lawm tag lawm. Hos cov ua hauj lwm rau Nyab Laj tog ces lawv los rau sab Nyab Laj lawm. Yawg Txooj Vws yawg zam Nplooj, yawg Nyiaj Teev... lawv los tim Zos Thab Huas Lom los nyob rau Zos «ÕÀ¦õº (®É¾Õ£½ À¢©¦¾´Á¨¡-κ¤-À¯ñ©-¯ñ©--¥÷®ñ) lawv los ua tau ib cim qoob noj rau ntawm no.
Thaum cov kwv tij tab tom kub ntxhov ntawv yawg Vam Khwb twb khiav los raws neej tsa (yawg Ntxoov Mas Muas) ua ntej rau tom zos Hav Zem (®É¾-¹¾©-ÀµÈ À¢©¦¾´Á¨¡Îº¤À¯ñ© ¯ñ©¥÷®ñ) lawm.
Xyoo 1964 ces hnov tias muaj ib co kwv tij hmoob xyooj (yawg Xaiv Teev, yawg Ntsuab Pov, yawg Vam Kiam, yawg Nyiaj Vws) nyob pem Zos Npab Tab (®É¾ªÉ¾) ces yawg Txooj Vws, yawg Zam Nplooj, yawg Vam Khwb... lawv thiaj los nrog cov kwv tij no nyob lawm. Cov kwv tij no hais txog kev cai dab qhuas mas kuj sib txawv thiab, lawv yog cov hmoob xyooj ...... .......................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
xyoo 1969 ®˜»ö®¡øÉ¡¼© sawv ces yawg txooj Vws, yawg Vam Khwb... thiaj khiav mus nyob rau zos Moos Xeem (¯½À꩹¸¼©¾´¯ñ©¥÷®ñ) ces los nyob tau 2 xyoos rau zos kuab kuas (¯½À꩹¸¼©¾´¯ñ©¥÷®ñ).
Xyoo 1971 ces thiaj rov qab los nyob rau zos Pham Luam (®É¾°¾Í¸¤ À´õº¤Îº¤Á»© Á¢¸¤§¼¤¢¸¾¤). Xyoo 1964 mam rov qab los nyob rau zos ®É¾ªÉ¾ÀÎõº txog rau niaj hnub tam sim no.
Yawg Txooj Vws yug nyob zos............................yug xyoo 1908, tuag xyoo 1990
Pog Txooj Vws yug nyob zos .................................yug xyoo....................... tuag hnub tim 09/03/1992.
Yawg Zam Nplooj yug nyob zos .............................yug xyoo...................... tuag hnub xiab....................................................................................................................................
Pog Zam Nlpooj yug nyob zos.................................yug xyoo ..................... tuag hnub xiab .................................................................................................... Tag nrho lawv 4 tug no puav leej tuag nyob rau zos ®É¾ªÉ¾ÀÎõº tag nrho.
Xyooj Diav Nqeeb txoj kab kev uas ntuj tsim teb raug thaum ub thej laus coj los, luag hais tias: “poj ua tseg yawm ua cia” yog muaj li nram no:
Tus Ncej Tas los yog Tus Ncej Dab:
Tus ncej tas yog ib qho chaw ua tseg rau yus niam yus txiv, yus pog yus yawg uas tau tuag lawm tau los nyob los so, los pov hwm pov yawm yus tsev neeg.
Tus ncej tas no yog ib qho chaw pauj dab, yog ib qho chaw rau cov neeg tuag sawv kev mus pem ntuj. Yog thaum twg muaj ib tug neeg hauv yus tsev tau tag sim neej lawm mas yuav coj los pw xyab rau ntawm tus ncej tas no.
Txhua txhua tus tub uas yuav poj niam es tawm tsev lawm (tawm ntawm niam thiab txiv tsev mus ua dua ib lub tsev rau nws nyob nws) mas yuav tsum teev tus ncej tas no.
Tus Xwm Kab los yog tus Xwm Kab Los Yej Yeb (Xwm Kab Los Zeej? Xwm Kab Los Yej?):
Tus Xwm Kab no yog ib tug dab txiv neej, yog ib tug dab pov hwm pov yawm yus tsev neeg kom nyob dawb nyob huv tsis muaj mob tsis muaj nkeeg, khwv nyiaj khwv txiaj los kom tau pov hnab puv duav, pov hwm tej tsiaj tej txhuv kom vam ntws puv roob puv nkuaj.
Yog thaum tsi smuaj tus txiv lawm, los yog tus txiv tuag lawm los yog sib nrauj lawm mas tus poj niam tsis teev tus xwm kab no lawm, yog ho muaj cov kwv los txis niam tij ces tus kwv ntawv mam li teev dua ib tug tshiab, hos yog muaj tej tub loj es nws ho yuav poj niam ces nws mam teev dua nws tus tshiab.
Tus Dab Roog los yog Niam Txiv Dab Roog Dab Hluas:
Tus Dab Roog yog ib tug dab poj niam, yog poj niam coj los, yog ib tug dab pov hwm tej tsiaj tej txhu, qoob loo, mi tub mi nyuam, vaj tse.
Peb txooj hmoob xyooj no tus Dab Roog yog 5 Txig ua rau hauv txaj thaum tsaus ntuj uas yog muab ib tug Nyuam Nkauj Npuas los ua. Thaum ua tsis pub hais lus nploog cov nqaij tsis pub coj mus noj nraum zoov, tej pob txha los tsis pub pov tseg nraum zoov thiab, cov nqaij tsis pub muab ntim rau tej kwv tej tij, tej nkauj tej muam, tej neej tsa tab sis lawv tuaj noj hauv tsev nkaus xwb.
Yog thaum tsis muaj tus poj niam lawm mas tus Txiv tsis teev tus Dab Roog no lawm, yog yuav tau poj niam tshiab ces poj niam mam rov qab los teev dua.
Yog tub yuav nyab los mas nyab mam los teev nyab ib tug.
Dab Qhov Cub thiab Dab Qhov txos:
Dab Qhov Cub thiab Dab Qhov Txos yog ib tug dab pov hwm vaj tse tsiaj txhu, mi tub mi nyuam.
Dab Qhov Cub thiab Dab Qhov Txos yuav tsum tau caiv xws li: tsis pub tshem lub yias los yog lub kos ua dog dig, tsis pub kaus hauv lub plawv cub los yog plawv txos. Yog tsis caiv mas yuav ua rau Tej Nyuj Tej Twm, tej Npua ua tab tom muaj mi nyuam Nchuav los yog Tshob tau ib qho ntxiv tsiaj txhu los kuj tsis vam thiab.
Tus Nyuj Dab:
Peb txooj Hmoob Xyooj no tus Nyuj Dab yog 13 Txig 3 Ntsau, tug nyuaj tug dab xwb txhais tau hais tias tej niam tej txiv los nrhiav noj ntawm tej mi tub mi nyuam tau ib zaug xwb. Yog Yawg tuaj yuav Nyuj mas Yawg coj Nyab tuaj ua luag, hos yog Pog tuaj yuav Nyuj mas Pog coj Tub tuaj ua luag.
Ua ntej thaum yuav ua nyuj dab mas tau thhov ib tug txivneeb ua neeb mus tos tso thiab thaum ua tag los yuav tau ua neeb xa thiab.
Tus Nyuaj Dab no yuav tsum yog tus Heev Nyuj kom muaj kub, yog kub zuag npaum cas mas zoo npaum ntawv, tus nyuj yuav tsum yog tib xim plaub xwb, yog liab ces liab tag nrho hos yog dub ces dub tag nrho.
Thaum ua nyuj dab tag mas yuav tau ua dab roog quas rau thaum tshaus ntuj, qhov no mas yog ua kom dab roog nrog paub nrog hnov hais tias nws twb tuaj yuav nyuj tag lawm es yog thaum twg nws rov qab los nrhiav dua ces kom dab roog txhob pub los law.
Tus npua cawv thiab tus qaib cawv:
Tus npua cawv yog 5 txig, hos tus qaib cawv yog 3 txig ua rau ntawm tus ncej tas. 2 tug tsiaj no yog ua rau thaum cov laus los nrhiav tus nyuj dab es yus ho npaj tsis tau nyuj ces yus thiaj siv tus qaib thov ua ntej, tom qab ntawv ces yog tus npua dhau 2 tug no lawm ces yog tus nyuj lawm xwb. Hos yog yus npaj tau nyuj lawm ces siv kiag tus nyuj xwb tsis siv 2 tug tsiaj no.
Kev muaj Ib Siab Ob Qig[14]:
Thaum tag sim neej lawm peb coj los pw xyab rau ntawm tus ncej tas, peb yog nees txais txhais tau tias nqa tus nees los qhov rooj tag los ces rov qab mus qhov rooj tag, yog hmob ntxa av (tsis txhim pob zeb), yog hmoob tawm nras, peb nqa tsais mus rau tom ntxa kom puv peb tag kis thiab nqa mus kom txog tom ntxa, txog thaum puv ib tsug 13 hnub mas peb tsis xi, yog npaj tau thaum twg ces cia li tso plig lawm xwb.
Thaum tso plig peb tsis muaj lub ncuav nyob hauv lub kauj vab.
Thaum tso plig muab tus dev los ntuas vij sub vij sw ntuas hauv tsev taum mus uas yog ncig qhov cub 3 lwm mus 2 lwm los lawv tus txiv qeej qab tom qab ntawv ces coj mus tua rau tom lub rooj vag thiab muab khuam zov rau tov.
Kev Noj Peb Caug:
Peb txooj hmoob xyooj no mas muaj lub ncuav xiab ib, lub ncuav no mas puab lub kom loj tshaj cov thiab puab ua lub xub thawj tshaj lub ncuav no muab coj los laig dab rau hnub xiab ib ntag.
Ua ntej thaum peb yuav mus nkaum toj mas peb lo ntaub lo ntawv rau tej ncej vag ncej tse, txhab, cooj qaib cooj npuas, diam, txuas, taus, hlau... tag no ces los ntuas qhauv thiab cheb vij sub vij sw hauv tsev tawm mus. Tag no ces peb mus nkaum toj, thaum nkaum toj tag ces peb los hu plig, txi xwm kab thiab noj hmoo. Nyob li ntawm tus Qaib Xwm Kab no mas muab coj mus txawb rau pem tus xwm kab kom puv 3 hnub los yog 3 tag kis, thuam ub mas lawv tsis pub tus qaib no rau tej nkauj tej muam los yog cov neeg sab nrauv noj, tab sis yawg Nom Vaj hais tias tam sim no ces yawg tsis caiv lawm, yawg hais tias pub rau coob leej noj coob leej foom lus zoo rau yus xwb luag hais tias “pub ib tug rau luag noj ces luag tseg txhiab puas tus rau yus”.
Hnub xiab ib thaum ntxov ntxov (qaib qua thawj tsig) peb sawv ntxov los huas dej tshiab huas dej nyiag dej kub. Tag no ces los pub nyuaj pub twm, pub qaib pub npua. Tag no ces mam los ua tshais noj.
Hnub xiab ib no mas yuav tau tua dua ib tug qaib tshiab uas yog tua ua tus qaib xiab ib, tus qaib xiab ib no yog muab coj los laig dab rau hnub xiab ib ntag. Thaum laig dab ces hais ib taig mov, ib taig nqaij, muab cov diav nqeeb coj los tso ncig lub phaj mov. Tom qab laig tus qaib xiab ib tag ces los muab lub ncuav xiab ib los laig. Dhau no lawm ces cov ua mi tub mi nyuam mus pes tsiab uas yog pe cov tseem muaj txoj sia nyob thiab cov tuag lawm. Dhau no ces cov yuav mus ua dab tsi los mus. Tus yuav mus saib neej saib tsav, saib kwv saib tij, nrhiav nyab, cov hluas ces mus pov pob saib nyuj sib nraus ncig ua si.
Peb txooj Hmoob Xyooj no muaj kev caiv xws li nram qab no:
1. peb caiv tsis rauv taws rau nram tag
Txwv tsis pub rauv taws rau nram tag (chav muaj lub qhov rooj tag, ncaj ncaj tus nqaj ru mus rau nram tag) vim tias yog rauv mas tus “Npua Tai ” (Npua Laus) yuav sawv tuaj nrhiav noj, yog tsis caiv mas yuav ua rau tus txiv tsev los yog tus niam tsev Pob Tsaig Zij tau.
Yog tias leej twg ho ua tau yuam kev es pob tsaig ho zij los muaj txoj hau kev kho li nram no:
1). Yog mus thov cov hmoob uas mauj tus dab tai Tus Pas los so, tus pas tai no yog muaj nyob ntawm cov hmoob coj nruas.
2). Yog mus thov txiv muam tuaj ua npua tai rau:
Tus txiv muam no yog yus cov kwv tij txawj mas cia li kom nws ua xwb, hos yog tsis muaj cov txawj li no ces mus thov cov qhua uas luag txawj tuaj ua.
Kev ua tus Npua Tai no mas ua rau thaum tsaus ntuj, siv tus maum npua qhuav (tus maum npua laus ua tsis muaj mi nyuam los yog cov tshob mi nyuam) los ua, txwv tsis pub poj niam los cuam tshuam li cia tib co txiv neej ua nkaus xwb.
Tus npua tai no yog cov pog cov yawg uas tuag lawm lawv yug tsis muaj tub es lawv los nrhiav tsis tau tus nyuj dab, es yog tias thaum twg leej twg ua txhaum ces nws thiaj sawv los nrhiav noj.
Peb txooj hmoob no tsis muaj tai. Hais txog qhov caiv tsis pub rauv taws rau tom tag no mas Yawg Nom Vaj hais tias kom caiv tiagtiag yog leej twg tsis caiv mas yeej yuav ua rau pob tsaig zij tiag tiag li vim twb muaj tus zij los lawm.
2. Caiv Tsis Pub Nyab Nce Nthab:
Thaum tseem nrog niam pog txiv yawg nyob mas tsis pub nyab nce nthab, yog tias leej twg tsis caiv mas lawm hnub nws yuav dig muag. Qho no mas zoo ib yam li luag lwm xeem hmoob vim yog thaum ub yawg thiab nyab mus sib txeeb txiv tsawb saum nthab noj es nkawv sib deev saud es lawv thiaj li thov muam phauj tsawm lawm. Qhov no kuv xav mas tej zaum lawv xav kom nyab saib siab txiv yawg tsis pub nyab hla dhau txiv yawg taub hau vim lub nthab nyob siab tshaj Tus Ncej Tas yog nyab nce nthab ces yog nyab hla yawg lawm mas lawv thiaj tsis pub nce nthab.
3. Peb txooj hmoob xyooj no tsis muaj Sub:
Peb tsis muaj sub, tsis muaj tus niam sub, peb ua neeb yog ua neeb kho ib cuab kwv tij thaib ua neeb xa sub xwb. Yog thaum twg pom tej kwv tij Raug Qhov Txhab loj, Poob Zeb Poob Tsuas, Muaj Mob Nyhav ces tus coj dab coj plaub tsaws ntug yuav hu tag nrho peb cov kwv tij tuaj ua Ib Thaj Neeb Kho Sawv Daws.
Zaj Thib 1: Qeej Thiab Peb Txooj Hmoob Xyooj[15]
Nyob li qhov no mas ib leeg hais ib yam tab sis muab coj los hais ua ke rau ntawm no.
Cov Thib Ib hais: Thaum ub peb cov yawg suab mas txawj qeej heev ces lawv thiaj caij nees mus xyuas xau (xau ?) lawv caij nees ces lawv tawg qeej saum nees nrab qaum mus, lawv tawg tawg qeej mus txom tom togkev ces tus yawg suab ntawv poob nees ces qeej chob yawg caj pas ces yawg tuag lawm.
Cov Thib Ob hais: Thaum ub mas peb cov yawg suab txawj qeej heev ces lawv mus tawg qeej nrig nphau ces qeej chob caj pas tuam lawm.
Yog li ntawv ces cov xeeb zeej xeeb ntxwv tom qab no thiaj tsis kawm qeej lawm tab sis kuj tsis txwv thiab yog leej twg nyiam kawm los kom kav tsij kawm. Muab ntsia los peb cov kwv tij txawj qeej mas tsawg kawg nkaus li muaj tus puav xwb.
Zaj Thib 2: Lub Ncuav Xiab Ib Thiab Peb Txooj Hmoob Xyooj[16]
Thaum ub peb muaj ib tug yawg koob nws mob mob tau ntev los lawm ces muaj ib hnub nws tsawm hais rau cov tub tias: ”Ab! Kuv nqhis ncuav dhau heev lawm, nej mus tuav ib co ncuav thiab puab lub kom loj tshaj plaws los rau kuv noj es kuv mam ua ib siab tuag” ces cov mi nyuam thiaj mus tuav tau ncuav thiab puab tau ib lub loj loj tag zog rau nws noj. Txij thaum ntawv los, txog thaum noj pebcaug peb thiaj puab thawj thawj lub ncuav ua lub ncuav xiab ib thiab muab lub ncuav no laig dab.
Lub ncuav xiab ib no yog lub ncuav hli, yog puab rau dab luag hais tias “yog lub ncuav uas neej los cia siab dab los cia siab”. Lub ncuav no tiag tiag mas yog lub ncuav liab qab xwb tab sis niag lo lo tes ces tom qab no lawv thaij muab nplooj los qhwv rau lawm.
Zaj Thib 3: Ua cas ho hu peb txooj hmoob xyooj no hu ua “Xyooj Diav Nqeeb”[17]
Thaum ub peb cov pog koob thiab yawg koob lawv khiav khiav teb khiav chaw, khiav ib qho rau ib qho, ib lub teb chaws rau ib lub teb chaws ua rau lawv tej cuab yeej teem txoos ploj tag ib txhia lawm thiaj ua rau lawv tsis muaj tais diav txhua noj mov, lawv mus txua ntoo los ua tais ua diav noj mov xwb. Txog thaum noj peb caug ces lawv los laig dab hnub xiab ib tab sis diav tsis txhuas cov dab (dab coob tshaj cov diav) ces lawv thiaj mus rho cov Kav Nqeeb los ua Diav Laig Dab tam li rab diav. Yog li ib txheej thiaj ua dhau ib txheej ib tis thiaj ua dhau ib tis ces thiaj ua los txog niaj hnub tam sim no.
Tos ho muab peb txooj hmoob xyooj no hu ua “Xyooj diav Nqeeb ” los vim yog peb muab Kav Nqeeb los ua Diav Laig Dab thaum Noj Peb Caug Hnub Xiab Ib.
Zaj Thib 4: Tus Npua Dab Roog thiab Peb Txooj Hmoob Xyooj
Peb txooj hmoob xyooj no yog niam yau yug, tus niam yau no yug tau 5 leeg tub. Thaum ntawv nws tsis muaj npua yog li nws thiaj mus nyiag tau ib tug npua los ua dab roog, nws muab faib ua 5 txig rau nws 5 leeg tub ces tam sim no tus npua dab roog peb thiaj muaj 5 txig xwb.
Thaum ub mas poj niam mus nyiag Mab npua los ua dab roog, yog li poj niam thiaj tsis pub txiv neej noj nqaij ces poj niam muab coj mus ua rau hauv txaj, tab sis poj niam tsis txawj tua thiab tseev npua ces poj niam thiaj kom txiv neej pab tseev tus npua tso mam muab cov nyhuv rau txiv neej noj. Ces tam sim no tus npua dab roog txiv neej thiaj tau noj cov nyhuv lawm xwb. Vim yog poj niam mus nyiag tus npua los xwb thiab ho tsis xav pub txiv neej noj mas poj niam thiaj coj mus ua rau hauv txaj kom txiv neej tsis txhob pom, hos qhov tsis pub hais lus nplog tsis pub nqa nqaij mus noj nraum zoov mas vim yog poj niam mus nyiag Mab li npua los xwb es thiaj tsis pub ua li ntawv.
Zaj Thi 5: Yawg coj Nyab ua luag thiab Pog coj Tub ua luag thaum ua Nyuj Dab
Hais txog kev ua nyujdab ntawm peb txooj hmoob xyooj no mas yog Yawg tuaj yuav nyuj ces yawg yuav tsum coj nyab tuaj ua luag, hos yog pog tuaj yuav nyuj mas pog yuav tsum coj tub tuaj ua luag. Tos ho zoo li no los vim yog yav thauv cov ua nyab thiab ua tub tsis hlub cov ua niam ua txiv yog li lawv thiaj cem tias “tam tseeb os!!! Cov mi nyuam no cas yuav tsis hlub thiab yuav tawv ua luaj hais tsis mloog li lawm hnub kuv los yuav nyuj mas kuv yuav coj koj los ua kuv qhev, ua kuv tub txib tub teg tub taws, saib dab saib qhua xwb lau” ces tam sim no yawg los yuav nyuj ces yawg thiaj coj nyab los ua luag hos pog los ces pog coj tublos ua luag vim nyab tsis hlub yawg hos tub tsis hlub pog.
Zaj Thib 6: Nyuj Dab, Neeb, thiab Tus Npua Tai
Thaum ub mas muaj 3 kwv tij nyob ua ke, nyob nyob tus tij tuag ces tutij mus ua tus nyuj dab hos tus kwv nrab tuag ces mus ua neeb hos tus kwv thib peb ces mus ua tus npua tai.
Zaj Thib 7: Tus Ncej Tas[18]
Pub!!! Thaum ub ov... muaj ib tug yawg hmoobnws yuav tau ob tug poj niam, tus niam hlob yug tau ob tug tub hos tus niam yau yug tau tub coob dua ces tus yawg hmoob ntawv thiaj hlub tus niam yau tshaj. Tus yawg hmoob ntawv tsis hlub niam hlob li lau vim tus niam hlob yuav los tau ntev ces laus lawm hos tus niam yau ces tseem hluas thiab tseem zoo nkauj, luag hais tias tus tshiab zoo tshaj tus qub ces thiaj ua rau nws tsis hlub tus niam hlob.
Tus yawg hmoob ntawv xa lawv 3 niam tub mus pob teb rau pub tom hav zoov loj deb deb ntawm zos, cab npua, nqa qaib mus rau lawv zov, luaj teb loj loj dav dav rau lawv zov. Lawv 3 niam tub nyob nyob tom teb uas tus tub hlob twb loj tiav hluas, nyob txog tav no tus yawg hmoob ntawv yeej tsis tuaj xyuas lawv cov niam tub li.
Muaj ib hnub lub caij ntsuag xyoob tuaj tuaj tus tij laug tsawm hais rau tus kwv hais tias: kwv ntxawg! koj ev kawm es wb mus dam ntsuag xyoob los ua noj seb, ces nkawv ob kwv tij tsawm mus dam ntsuag xyoob pug pem kwj ha lawm. Nkawv dam tau ntsuag xyoob txaus ev los ces tus tij laug tsawm hais rau tus kwv tais: kwv ntxawg! Koj ev kawm ntsuag no mus rau niam neb ua noj nawb, neb nyob es neb sib sib hlub mog, kuv mus yog hais tias kuv lub neej zoo lawm no ces kuv mam rov qab los hlub niam neb dua nawb, hos yog kuv mus es lub neej tsis zoo ces ntshe wb tsuas sib pom li no lam xwb hais tas ces tus tij tsawm raws dej nqis hav mus lawm ces tus kwv ua ib siab quaj quaj ev kawm ntsuag los rau tom teb lawm.
Tam sim no tshuav nkawv ob niam tub ntsuag ciaj zov teb lawm xwb lau! Nkawv nyob tu nkawv tej npua tej qaib, ua teb nkawv nyob nyob tub tub twb tiav hluas nraug lawm tab sis tus yawg hmoob ntawv yeej tsis tuaj saib tuaj xyuas nkawv ob niam tub seb nkawv nyob li cas li. Nkawv txom nyem heev vim nkawv nyob deb zej zog nkawv lub zos ces tsuas yog hav zoov loj, nas noog, qaib npua nrog nkawv nyob xwb, nkawv tu tau nqaib tau npua los nkawv twb tsis pom qab coj mus muag qhov twg li tsuas yog tua noj xwb.
Hais txog tus yawg hmoob ntawv mas nws tau zoo nrog nws niam yua nyob tom zos thiab nws twb hnov qab nws 3 niam tub ntsuag ntawv lawm.
Nyob li ntawm tus tij laug ces nws mus yuav tau ib tug poj niam thiab nkawv lub neej zoo lawm, nws muaj ib tug niam hluas ces nws thiaj kom nws tus niam hluas los yuav nws tus kwv, nws hais rau tus niam hluas tias: koj raws tus dej no nce toj lawm pug pem hau dej yog koj pom tus txiv neej zoo li cas los koj yuav nws nawb. Ces tus niam hluas thiaj nce raws dej tuaj mus.
Nkawv ob niam tub ua teb tav su ces tus tub tsawm mus nqa dej los ua su noj, nws mus txog tom hav dej na has ua cas pom ib tug hluas nkauj nyob tod, tus hluas nkauj hais rau nws tias: kuv los yuav koj thiab los tsa koj lub neej. Ces nws thiaj coj tus hluas nkauj ntawv los tom teb. Zaum no tau nyab lawm ces leej niam thiaj hais rau tus tub tias: mi tub! zaum no koj yuav tau poj niam lawm txawm phe thiab zoo los koj yog koj txiv ib leeg tub es koj rov qab mus sab laj rau koj txiv seb koj txiv hais li cas. Thaum niam hais li no ces nws thiaj li rov qab los tom zos los sab laj rau leej txiv tab sis thaum los txog tom zos leej txiv tsis kam nta leej txiv hais tu lus nrho rau nws tias: kuv yeej tsis nta neb ob kwv tij ntawm koj kiag nawb kuv yeej tsis xam muaj neb ob kwv tij ntawm neb tias neb yog kuv tub lawm nad koj puas paub? Thaum zoo li no ces nws thiaj rov qab mus tom teb lawm.
Thaum nws tus poj niam paub tias leej txiv tsis kam nta lawm ces nws poj niam thiaj hais rau nkawv ob niam tub tias: txawm tias txiv tsis kam nta los kav liam neb nrog kuv mus es kuv mam li hlub neb. Ces lawv thiaj li sau nra los lawm, thaum los txog nram tus poj niam zos na ha ua cas ho pom tus tij laug nyob nrad. Nkawv ob kwv tij rau rau siab txhim kho nkawv lub neej ua rau nkawv muaj thiab nkawv lub neej zoo dua qub lawm. Nkawv nyob tau 3 xyoos ces tus tij laug hais rau tus kwv tias: ab! Kwv ntxawg tau ntev lawm es wb mus saib txiv yom. Nkawv tuaj saib txiv zaum no nkawv cab tau 9 tug nyuj 9 tug twm thiab tub mab tub qhe coob nrog nkawv tuaj. Nkawv tuaj thov so ntawm txiv thiab niam yau tsev nkawv hais rau txiv tias yog bkawv tuaj ua lag ua luam xwb. Txiv lub tsev me me ces nkawv lam pw ib hmo tag kis kaj ntug ces nkawv txib tub mab tub qhe mus txiav xyoob txiav ntoo los ua tsev rau txiv nyob, thaum nkawv ua tau tsev lawm ces nkawv thiaj los tua nyuj tua twm noj nkawv mus caw teb caw chaw tauj nrog noj coob coob tas zog. Thaum nkawv ua nqaij ua hno siav tag ces nkawv thiaj hais dej los ntxuav txiv thiab niam yau taw ces rub nkawv mus zaum sab pem toj lawv noj nqaij haus cawv mus ib chim zoj ces nkawv ob kwv tij thiaj haus ib zeeg cawv tshab plaws thiab qhia tias nkawv yog txiv ob tug tub uas txiv muab xa mus pob teb thaum no cse leej txiv lub kua muag poob nthav ces leej txiv thiaj hais tias: ob tug mi tub! Txiv xav tsis txog tias txiv ob tug tub yuav muaj hnub no, ntshe yuav ua tsis tau ib pluag li no rau txiv noj li no li, ob tug mi tub yav tag dhau los zam txim rau txiv nawb, ob tug tub teb tias: tsis ua cas os txiv txawm li cas los wb twb muaj nyab tag lawm es koj ho tsis txhob txhawj thiab.
Nkawv ua nqaij rau txiv noj tag ces nkawm kom txiv nrog nkawv mus tab sis txiv tsis kam mus vim txiv tseem tshuav niam yau thiab nws cov tub coob coob. Nyob nyob muaj ib hnub leej txiv xav xav tau ib lub tswv yim ces leej txiv tsawm hu niam hlob thiab niam yau cov tub tuaj ntsib nws hais tias: ab! Cov mi tub kuv ua nej txiv los laus li no kuv tsis tau thov nej ib yam dab tsi li yog li hnub no kuv xav thov nej cov ua tub mus txua ib leeg ib yam khoom dab tsi los rau kuv saib ua dab muag.
Niam hlob ob tug tub los txog tsev ces nkawv los xav xav ces tus tij laug thiaj txua rab qeej vim nws xav tias txiv laus lawm tsam txiv kho siab es cia txua rab qeej rau txiv tau tshuab daws kev kho siab. Hos tus kwv ces nws xav tias tsam txiv khw khwv niaj hnub mus ua teb es cia txua rab hneev rau txiv tau tua noog taug kev.
Thaum nkawv txua tau ces nkawv thiaj nqa mus rau txiv, txiv pom dheev xwb ces txiv zoo siab txiv hais tias: ob! 2 tug mi tub neb mas thiaj txawj hlub kuv tiag tiag lau ces leej txiv hais ntxiv tias: ob tug mi tub kuv yug tau neb los kuv twb tsis tau hlub neb li yog li txhawm rau qhov neb hlub kuv ntawv thaum kuv tuag lawm kuv mam los ua tus ncej tas rau neb, los zov neb vaj neb tsev, zov neb tej mi tub mi nyuam, tej tsiaj tej txhu yog thaum twg neb muaj kev nyuab siab dab tsi neb hu kuv kuv mam los pab neb. Txij li thaum ntawv los ces nkawv thiaj li teev tus ncej tas.
Cov hmoob uas muaj tus ncej tas ces yog ob kwv tij no cov xeeb zeej xeeb ntxwv.
Zaj Thib 8: Tus Xwm Kab
Thaum ub peb hmoob khiav los txog pem suav teb nyob rau ntawm nod mas muaj ob niam txiv suav muaj nyiaj tshaj plaws thiab heev tshaj plaws nws lub npe hu ua xwm kab. Yog leej twg tsis hwm nws mas nws yeej muab tua pov tseg xwb. Yog li cov hmoob thiaj li los teev tiam nws ces nws thiaj li pov hwm pov yawm cov uas teev nws. Txij li ntawv los leej twg teev tiam tus xwm kab no mas nws lub neej zoo zuj zus tuaj, khwv nyiaj khwv txiaj los nce tes, tu tub tu kiv los loj hlob mos nyoos tuaj... yog li cov hmoob thiaj teev los txog niaj hnub tam sim no.
Zaj Thib 9: Thaum yawg Nyiaj Huas tuag[19]
Thaum yawg Nyiaj Huas nyob tim zos Phu Xawm Xoos Hab nyob ua ke ib lub tsev uas yog muaj yawg Nyiaj Huas, yawg Soob Tswb, yawg Ntxoov Yaj (yawg Txhiaj Pov), yawg Txooj Vws thiab yawg Tooj Ntxawg thaum no lawv ua ib lub tsev loj loj rau lawv cov kwv tij nyob. Yawg Nyiaj Huas yog tus coj tag nrho ntawm cov kwv tij thiab luag cov qhua los yeej nyiam thiab hawm nws, thaum no lawv nyob nto koob npe heev.
Nyob nyob muaj ib hnub muaj ib tug Nplog tuaj muag Ntsev txog pem lawv zos ces yawg Nyiaj Huas tsawm hais rau lawv tias: “cov yawg tsis tas yuav li os ib chim ces mus tos kev tua xwb na”, ces tsis muaj neeg yuav tus Nplog ntawv cov Ntsev li. Ib chim tus Nplog mus tsev ces yawg Nyiaj Huas thiab ib tug Hmoob (tsis paub npe thiab xeem) nkawv thiaj li lawv tus Nplog nawv qab mus, nkawv mus caum tau tus Nplog ntawv ces nkawv thiaj xuas qws ntaus tus Nplog ntawv tuag ces nkawv thiaj coj cov ntsev los noj (¦½Äϱ네¯ö¡£º¤´ tsis paub xyoo).
Tom qab noj cov Ntsev tag tsis ntev ces yawg Nyiaj Huas tsawm mob, lawv cuaj neeb kaum tsawv los luag Txiv Neeb hais tias yog Nplog los coj mus hais plaub lawm saum ntuj xwb, lawv ua neeb thov thov los nplog tsis tseev li, nplog yeej yuav coj kom tau mus xwb xwb li, nplog tsis tau ua dab tsi txhaum es cia li muab nplog tua li ntawv mas nplog tsis zoo siab li, lawv hais li cas los nplog tsis tseev li ces yawg Nyiaj Huas thiaj hais rau lawv tias: yog nws tsis tseev li ces nej mus ua ib pluag mov es kuv mam sawv los thov. Lawv ua tau nqaij hno siav, tais tau yaj khaum yeeb khaum ntau ntau ces lawv mus tsa yawg Nyiaj Huas sawv los, nws los kem caug thov, thov kom tus nplog ntawv los noj los haus, los txais nyiajtxiag xyabntaws es thov nyoo thuv nyoo txim... yawg thov muaj plaubŒtsib lolus xwb ces tam sim ntawv ntuj cia li tsaus vog ces xob cia li tua tib teg rau tom tag (ntawm lawv rooj mov) ua nws cig liab vog rau qhov txhia chaws ces tej teeb tej tuag tag nrho tsev tsaus ntuj nti, lawv mus taws tau teeb los ces pom yawg Nyiaj Huas pw hauv av tsis paub tom ntej tom qab dab tsis li ua tug muag moj muag mev lawm xwb, tab sis kuj tsis muaj leej twg raug mob li cas thiab, rooj mov xyabntaw los kuj tseem zoozoo li qub, ces lawv mam li nqa yawg nyiaj huas mus pw hauv txaj, yawg nyob tau obŒpeb hnub tom qab ntxiv ces yawg tsawm tso peb tseg lawm.
Qhov kuv muab cov lus no coj los sau cia no mas vim yog kuv xav kom peb muab yawg nyiaj huas los ua ib zag dab neeg rau peb khaws cia es peb tsis txhob ua li yawg lawm vim tias txoj kev huab noj huab haus tsis yog ib txoj kev ncaj ncees, yus muaj li cas yus yuav tsum yuav li ntawv yus yuav tsum txaus siab rau yam yus muaj txaus siab rau yam yus ua tau xwb ces yeej zoo dhau heev lawm.
Zaj Thib 10: Fab Kis Ntshai Hmoob[20]
Sij hawm thaum FabKis tuaj kab teb chaws Npog (los tsuas) ntawv peb haiv hmoob yog ib haiv neeg raug FabKis quab yuam nyhav kawg nkaus. Yog li thiaj muaj ib co hmoob muab ib tug FabKis tua tuag ces FabKis tuaj ntes tau 12 leeg hmoob coj mus tua, 12 leeg no muaj ib tug yog peb yawg Nyiaj Huas Xyooj ntag. FabKis coj 12 leeg no los tua rau tom XeevKhuam nyob hauv ib lub nras.
Fabkis txhos tau 12 tug ncej ces muab 12 leeg ntawv coj mus khi rau, lawv hu tag nrho cov hmoob nyob tom xeev tuaj saib tau ib tiaj. Qhov lawv hu cov hmoob tuaj saib coob coob no mas vim lawv xav kom cov hmoob pom ces kom lawv ntshai thiab tsis txhob mus tua fabkis ntxiv lawm. Lawv li phiaj xwm mas 1 tag kis lawv tua 3 leeg ces 4 tag kis ces lawv tua tag 12 leeg.
Thawj tag kis tav tshais xwb ces 3 tug tub rog fabkis nqa ib leeg ib rab ntaj ntsentse ncig piav yeev nram tiaj tos tua lawm xwb. Thaum cov nom loj hais kom tua ces 3 tug tub rog ntawv rho ntaj txiav 3 tug hmoob xub thawj caj dab tu nrho cov hmoob tuaj ntsia ntawv cov yog nws kwv nws tij ces quaj zom zaws hos cov txiv neej ces ntsej muag daj tag hos cov poj niam ces tso xis rau hauv tiab hauv ris tag.
Tag kis thib 2 ces lawv rov qab tua peb tug dua, tag kis no ces cov hmoob lawv thov thov ntuj kom ntuj pab no ces txog thaum cov tub rog fabkis los tua lawv ces thawj 2 tug ua ntej cov ntshav txaws mus tsis deb heev txij qab nthab xwb ces rov qab poob los lawm, tus thib 3 ces thaum txiav kiag es lub caj dab qaij hlo xwb ces cov ntshav ya ncaj qha rau pug saum ntuj lawm tsis poob los li.
Txog rau tag kis thib 3 ntawv thaum cov neeg tuaj saib tuaj zom zaws hos cov fabkis twb tsis tau nqis los rau nram tiaj ces tsawm muaj ib tug txiv neej khuam ib lub hnab los hais rau hmoob tias: “Mi nyuam hmoob yuas mi nyuam hmoob! Cas nej yuav ruam ua luaj, nej twb tsis txawj ua rab Phom ib lub mostxwv, twb tsis txawj ua ib lub tsheb los sis ib lub nyobhoom li es nej yuav mus muab luag neeg tua ua tus dab tsi, nej tua luag ces luag tsis yov rov tua nej dua xwb les es cas nej yuav mus ruam ua luaj”. Nws cem cwm cov hmoob tag ces nws nqis mus rau nram tiaj uas khi 12 tug hmoob ntawv, muab lawv daws tsuag tsuag muaj tej xyov hlau uas khi lawv ntawv ntswj tsuag tsuag tu poob pawg lug, ib mi ntsis zoj xwb ces fabkis tuaj txog, fabkis nug cov hmoob tuaj saib ntawv tias: leej twg muab cov hmoob ntawv tso? Ces lawv thiaj qhia tias yog tus uas khuam lub nhab ntawd (Tus hmoob no nws lub npe hu ua Vaj Sis Lwj) fabkis los txog ntua ces fab kis nug yawg tias: koj yog tus tso lawv puas yog? Ces Vaj Sis Lwj teb tias: yog! Yog kuv tiag. Ces fab kis hais tias: yog li ces mus lawm nram ¹Éº¤¡¾, ces Vaj sis lwj teb tias: aws! Mus los mus! Ces fab kis hais tias: yog li ces mus ua ntej, ces Vaj sis lwj mus ua ntej loo ces fab kis taw loo yaj phom rau Vaj sis lwj taubhau hos muab tes tiag kiag rau vajsislwj xwbpwg, ces vajsislwj tig ntsia na has yajphom twb nkaus rau yawg taub hau lawm thooj txhij thaum ntawv twb muaj ib tug twb nkaus yajpom rau tus fabkis ntawv lub taubhau hos sabtes tiag kiag rau fabkis sab xwbpwg lawm thiab, tus taw phom rau tus fabkis ntawv yog tib tug uas fab kis taw rau thiab xwb Ces fabkis thiaj tsa loo tes thov ces vajsislwj thiaj hais rau tus fabkis ntawv tias: nej cov fabkis no cas nej tuaj nyob luag teb chaws es nej yuav tsis muab luag tsa ua nom ua tswv, es yuav tuah muab luag quab yuam, kaus luag noj luag haus li no hmoob yog ib tug neeg ntshawntshaw ua nom yog nej muab nom rau hmoob ua lawm thaum ntawv nej txib hmoob mus ncab los hmoob mus nej txib hmoob mus nkhaus los hmoob mus tos hmoob ho tua nej los vim nej tsis muam nom rau hmoob ua neb. Vaj sis lwj hais ntxiv tias: nej siab phem dhau heev lawm nej npav tua kuv xwb nej sim saib kuv mus nod tod nawb ces nws tsawm mus lawm mus mus rau pug tom ntug tiaj nras ces ploj lawm fab kis zoo siab tias zaum no nws mus lawm ces fabkis tig rov qab los na has uas cas vajsislawj sawv ntawm fabkis nrab nqaum taw loo phom rau fab kis dau ces fab kis thiaj thov lo lua kom tsis txhob tua es muaj dab tsi mam ua zoo sib hais. Ces lawv thiaj mus sib hais rau nram ¹Éº¤¡¾ thaum hais tag lub ¹Éº¤¡¾ tom xeev khuam ces lawv thiaj los hais rau tom lub ¹Éº¤¡¾ tom ²¦½¹¸ñ vim cov lus tseem tsis tau tas lawv thiaj kom vaj sis lwj nce tsheb tab sis nws tsis kam mus ces fabkis los ua ntej lawm, thaum fab kis los txog tom ²¦½¹¸ñ uacas vajsislwj twb nyob tom ¹Éº¤¡¾ tos lawv lawm thiab nws twb noj tag ib taig À±ó lawm. Tom qab hais tag ntawm lub ¹Éº¤¡¾Â²¦½¹¸ñ tag ces lawv mus hais rau nram Toom (À´õº¤£¿´ Á¢¸¤§¼¤¢¸¾¤), fab kis mus ua ntej lawm tab sis thaum mus txog nrav vaj sis lwj twb nyob nrav ua ntej lawm thiab lawv hais tag nram lub ¹Éº¤¡¾ no ces lawv thiaj rov qab los rau tom xeev. Txij thaum ntawv los ces fabkis thiaj muab hmoob tsa ua nom (phestoom À²¨ªö¤, tooj xeem ª¾Á¦¤)...
Qhov uas vajsislwj nqes los ntiaj teb zaum no mas vim muaj 3 tee nthav poob rau ntawm vajsislwj lub rooj ntawv yog li nws thiaj nqis los saib seb ntiaj teb no muaj teb meem dab tsi.
Vajsislwj los nrog lawv nyob tau ib hlis tab sis tsuas muaj tib leeg hmoob thoj thiaj ntaus tau phooj ywg nrog nws xwb. Txog hnub vajsislwj yuav rov qab ntawv ces vajsislwj thiaj coj tus hmoob thoj ntawv kom nrog nws mus saib hmoob lub teb chaws tab sis tus hmoob thoj ntawv hais tias seb paus kam coj ib tug nrog mus thiab ces vajsislwj thiaj hais tias: tsuas coj tau koj ib leeg xwb yog ob leeg ces kuv coj tsis tau lawm.
Txog thaum yuav mus tiag tiag lau ces vaj sis lwj thiaj hais tias: wb ua ib sim phooj ywg zoo tag npaum no es koj xa kuv mus ces nkawv thiaj rov qab tuah rau tom lub tiaj thaum nws los. Vaj sis lwj nkawv sib tuav tes sib ncaim ces tus hmoob thoj ntawv tsia vajsislwj mus nws mus mus ploj rau pug tom ntug tiag nrag lawm ces tus hmoob thoj ntawv thiaj tig loo rov qab ua cas vaj sis lwj ho nyob ntawm nws nruab qaum, nws ua li no 2 zaug ntxiv ces zaum thib 2 ces nws mus lawm tiag tiag tus hmoob thoj ntawv tig los los tsis pom vaj sis lwj lawm.
Muab hais los ces cov hmoob raug fabkis tua ntawv tuag 6 leej dim 6 leej, nyob rau ntawm 6 leej uas dim ntawv kuj yog yawg nyiaj huas ib tug thiab.
Cov lus no yuav muaj tseeb thiab cuav li cas mas tsis paub vim yus yug tuaj tom qab tsuas yog hnov cov laus lawv piav xwb yog li thiaj yog ib qho uas peb yuav tsum tau mus nrhiav kom paub qhov tseeb ntxiv.
[1] Xav tias tej zaum yawg cov xeeb ntxwv tam sim no tseem nyob suav teb
[2] Xav tias tu yawg no cov xeeb ntxwv yuav nyob rau sab xeev ¹ö¸²ñ, txoj kev leb 6
[3] Yawg yug tau yawg nyiaj huas ib leeg xwb ces yawg tuag lawm, ces thiaj muab pog txooj sawm txis rau yawg nom yeeb ces thiaj li muaj 5 leeg tub 2 leeg ntxhais
[4] Yawg mus nrog neej tsa nyob tom zos naj las lawm.
[5] Yawg tsis muaj mi nyuam, yawg mus ua tub rog es yawg tuag lawm.
[6] Tom qab yawg Nyiaj Teev tuag lawm ces pog Nyiaj Teev mus yuav txiv hmoob yaj lawm thiab Yaj pov los kuj nrog mus lawm thiab tab sis yawg Vam khwb kuj muab tsis tuag rau hmoob yaj.
[7] Yawg txis Pog Nom Yis
[8] Yawg txis pog Ntsuab Txos, poj Ntsuab Txos muaj mi nyuam xws li: Co, Maiv, Huaslis. Thaum yawg yuav tus pog no ces muab yawg tis npe hu ua Ntxoov Pov. Tom qab yawg zam nplooj tuag ces yawg tsav ntxhw ho los yuav pog zam nploojces muab niam loj nrauj, thaum yuav tus niam no ces muab tis npe hu ua Yawg Tooj Cib. Tom qab pog tooj cib tuag ces yawg mus yuav tau ib tug niam hmoob vwj los thiab coj tau 4 tug mi nyuam los xws li: Yeeb, Cib, Xais, Npib ces mam muab yawg hu ua Yawg Tsav Ntxhw.
[9] Yawg yug muaj ib leeg tub xwb nws lub npe hu ua ntaj nws yug tau ib tug ntxhais ces nws tuag lawm.
[10] Tom qab txhiaj xeeb tuag lawm ces soob nus mus yuav niam tij txhiaj xeeb los yhiab coj txhiaj xeeb cov mi nyuam los tib si.
[11] Yawg tuag lawm ces yawg tus poj niam muas yuav txiv tshiab lawm cov mi nyuam los kuj coj lawm thiab.
[12] Yawg yuav niam yau ces tawg muab niam loj nrauj thiab muab tag nrho rau niam hlob.
[13] Xeeb yuav niam yau ces nws muab niam hlob nrauj thiab muab mi nyuam tag nrho rau niam loj.
[14]Txooj Vws Xyooj, Xyooj Diav Nqeeb Keeb Kwm. 2004
[15] Tus piav: Yawg Nom Vaj Xyooj
[16] Tus piav: Yawg Tsav Ntshw Xyooj.
[17] Tus piav: Yawg Nom Vaj thiab Yawg Tsav Ntxhw.
[18] Tus piav: xtiv Vaj Xeeb Xyooj
[19] Tus piav: yawg Tsav Ntxhw.
[20] Tus piav: yawg Nom Vaj
Comments
Post a Comment